Czy aktywnie prowadzisz swoje social media, a jednym z elementów Twojej działalności biznesowej jest współpraca z innymi firmami lub posiadasz własne produkty, które sprzedajesz? Jeżeli tak, lub dopiero o tym myślisz, poznaj zasady, według jakich należy oznaczać tego typu współprace oraz usługi i/lub produkty własne.
W 2022 roku Prezes UOKiK-u (Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów) wydał rekomendacje dotyczące oznaczania treści reklamowych przez influencerów w mediach społecznościach. Powstały one z powodu dużej liczby nadużyć ze strony influencerów jak również firm zajmujących się promowaniem produktów, ale także po to, aby każdy oznaczał tego typu treści w jednakowy sposób.
Zanim przejdziemy do dalszej części artykułu warto na chwilę zatrzymać się przy definicjach pojęć, których te rekomendacje dotyczyły.
Czym jest reklama?
Reklama to przekaz handlowy zmierzający do promocji sprzedaży lub odpłatnego korzystania z towarów lub usług. Reklamą jest również autopromocja, czyli reklama produktów lub usług własnych a także przekaz handlowy zmierzający do promowania marki.
Kim jest konsument?
Konsument, zgodnie z definicją pochodząca z Kodeksu cywilnego uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.
Kim jest influencer?
Influencer to twórca, który aktywnie prowadzi swoje media społecznościowe, komunikujący się ze swoimi obserwatorami. Poprzez swoje publikacje może wpływać na ich opinie, decyzje, czy też zachowania. Influencer to osoba prowadząca działalność gospodarczą, (czyli przedsiębiorca), jak również osoba, która nie zarejestrowała działalności i prowadzi np. działalność nierejestrowaną lub współpracuje z innymi firmami na innych zasadach np., jako zleceniobiorca.
Obecnie nie istnieją przepisy, w których wprost zostały uregulowane sposoby oznaczania materiałów reklamowych w mediach społecznościowych. Jednak pomimo tego, prawo w sposób jasny i precyzyjny wskazuje, że treści reklamowe nie mogą wprowadzać konsumentów w błąd.
Treści reklamowe mogą wprowadzać w błąd poprzez:
- Zaniechanie wprowadzające w błąd – to sytuacja, w której pomijane są istotne informacje, np. informacja, że to jest reklama i konsument podejmuje taką decyzją, a jeśli wiedziałby, że to była reklama to takiej decyzji by nie podjął.
- Kryptoreklamę, – czyli pod pozorem niby neutralnych treści, są reklamowane towary lub usługi.
Konsument zawsze powinien być poinformowany, że ma do czynienia z reklamą. Ponadto, brak oznaczania materiałów reklamowych w mediach społecznościowych może naruszać nie tylko interesy konsumentów, ale i przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność konkurencyjną względem tej, która została zareklamowana bez odpowiednich oznaczeń.
Czynem nieuczciwej konkurencji, jest w szczególności wypowiedź, która zachęcając do nabywania towarów lub usług, sprawia wrażenie neutralnej informacji.
Pamiętaj, że nawet, jeżeli podejmujesz współpracę z daną firmą, agencją reklamową itp. i nie podpisujesz standardowej umowy, a wymieniacie się „tylko” korespondencją e-mailową lub ustalacie wszystko telefonicznie, to i tak zawieracie umowę i obowiązuje ona na takich samych zasadach jak umowa w wersji pisemnej. Jeżeli potwierdzacie warunki, w oparciu, o które będziecie wykonywać reklamę, należy to traktować jak najbardziej, jako umowę.
Co ważne, dla obowiązku oznaczania współprac nie ma znaczenia forma zawarcia umowy, o czym wspomniane zostało powyżej, nie ma również znaczenia forma wynagrodzenia, na jaką obie Strony się umówiły. Nie jest istotne czy za daną współpracę otrzymasz wynagrodzenie w formie pieniężnej lub np. jakiś produkt, który wcześniej reklamowałeś/reklamowałaś. Nie ma również znaczenia czy reklamodawca, agencja reklamowa ma wpływ lub go nie ma na to, w jaki sposób zareklamujesz dany produkt. Nieistotny jest czas trwania danej współpracy. Może ona dotyczyć wykonania tylko jednej reklamy, bądź mieć charakter długotrwały, każda reklama powinna zostać odpowiednio oznaczona.
Przejdźmy, zatem do tego, w jaki sposób oznaczać współprace i jak robić to dobrze.
- Współpraca ambasadorska – zostajesz ambasadorem danej marki i promujesz ją przez dłuższy okres czasu – każda prezentacja (post, relacja, rolka itp.) tej współpracy powinna zostać odpowiednio oznaczona, np. poprzez #współpracaambasadorska;
- Współpraca barterowa – za wykonaną reklamę nie otrzymujesz wynagrodzenia w formie pieniężnej, ale produkt, zniżki na zakupy, bony, vouchery itp.;
- Współpraca reklamowa– klasyczny rodzaj współpracy, gdzie za wykonaną pracę otrzymujesz standardowo wynagrodzenie finansowe;
- Zaproszenie – otrzymałeś zaproszenie na koncert, wystawę, wyjazd, pobyt w hotelu itp. – oznaczasz wtedy, jako #zaproszenie. Jeśli oprócz zaproszenia masz opłacony np. nocleg lub inne dodatkowe usługi, powinieneś oznaczyć taką współpracę, jako #współpraca reklamowa.
- Prezent – otrzymałeś przesyłkę z produktem lub darmową usługę – wtedy dany produkt oznaczasz, jako #prezent. Pamiętaj, że jeżeli otrzymujesz regularnie np. przesyłki z produktami danej firmy to jest to już traktowane, jako współpraca i powinna ona zostać odpowiednio oznaczona
Szczególnym rodzajem promowania produktów lub usług własnych jest autopromocja.
Autopromocja jest reklamową marki własnej, w tym w szczególności swoich produktów i/lub usług.
Dzieje się tak wtedy, gdy Influencer/Twórca posiada swoją markę, która zajmuje się świadczeniem usług określonego rodzaju i/lub sprzedażą produktów. Mogą to być w szczególności np. usługi treningu personalnego, usługi dietetyczne, fizjoterapeutyczne, tworzenie e-booków, webinarów, prowadzenie własnej siłowni itp., Jeżeli zachęcasz do skorzystania z Twoich usług, bądź zakupu produktów w swoich kanałach społecznościowych to zgodnie z rekomendacjami Prezesa UOKiK-u dokonujesz autopromocji. Takie treści powinny być jak najbardziej oznaczone w sposób jednoznacznie odróżniający od treści neutralnych.
Jak oznaczać materiały reklamowe, aby były czytelne, jednoznaczne i zrozumiałe?
- powinny być oznaczane w widocznym miejscu, np. na początku opisu, nagrania, postu;
- powinny wyróżniać się od pozostałej treści;
- oznaczenie powinno być napisane wyraźną, dobrze widoczną czcionką o odpowiednim rozmiarze;
- jeżeli profil prowadzony jest w języku polskim to oznaczenie również powinno być po polsku;
- oznaczenie powinno być z użyciem słów, które jednoznacznie wskazują na to, że dana publikacja ma charakter komercyjny, np. #współpracareklamowa, #współpracakomercyjna itp.
W przedstawionych rekomendacjach Prezes UOKiK-u wyróżnił oznaczenia, jakie powinny być stosowane z użyciem odpowiednich hashtagów(#):
- Materiał reklamowy: #reklama, #materiałreklamowy; #współpracareklamowa; #postsponsorowany; #płatnawspółpraca, #wideoreklamowe, #relacjasponsorowana, reklama marki XYZ, Płatna współpraca z marką XYZ.
Ważne, aby Twórca poinformował w sposób jednoznaczny, jaką markę reklamuje!!!
- Prezent: #prezent, #podarunek.
- Autopromocja: #autopromocja, #autoreklama, #markawłasna.
- Zaproszenie: #zaproszenie.
Druga część artykułu już za tydzień.
